HEMODİYALİZ AMAÇLI ARTERİYOVENÖZ FİSTÜL

Hemodiyaliz amaçlı damar erişim cerrahisi (arteriyovenöz fistül) nedir?

 Arteriyovenöz fistül açılması (AVF) kronik böbrek yetmezliği hastalarının diyalize girebilmesi için yapılan cerrahi işlemlerden birinin adıdır.

Hemodiyaliz için her hastada AVF’ye ihityaç var mı?

Hemodiyaliz işlemi kısa süreler (haftalar)  için geçici kateter yoluyla yapılabilmektedir fakat uzun süreli ve sık olarak diyalize ihtiyacı olan hastalarda güvenilir bir damar erişimine ihtiyaç olacaktır. Geçici kateterlerden daha uzun süreler (aylar) için kullanılabilen kalıcı kateterler de vardır. Fakat bu kataterlerin de daha uzun dönemlerde kullanımında etkinliği ve güvenilirliği sınırlıdır.

AV fistül açılması nasıl yapılır?

AV fistüller hastaların genellikle kollarındaki sıklıkla bilek seviyesinde atar damar ve toplardamarlar arasında cerrahi olarak oluşturulur. Her iki damara da küçük kesiler yapılarak bu damarlar birbirine dikilir ve diyaliz için gerekli olan yüksek akımlı bir fistül elde edilmeye çalışılır.

 AV fistüller sadece bilek seviyesinde mi açılır?

AV fistüller için bilek seviyesindeki damarlar uygun yapıda ve çapta değilse daha üst seviyelerden de AVF açılabilir. Ayrıca özellikle toplardamar istenilen özelliklerde değilse yapay damar (greft) kullanılarak da atar damar – toplardamar bağlantısı sağlanabilir.

Bu kateter ve fistül alternatiflerinden hangisi benim hastam için uygun?

Yukarıda hemodiyaliz damar erişimi için en sık kullanılan yöntemlerden bahsedilmiştir. Özellikli bazı hastalar için farklı yaklaşımlar da uygulanabilir. Her yöntemin kendine göre avantaj ve dezavantajları mevcuttur. Bu yöntemlerden hangisinin vücudun hangi bölgesine ne şekilde uygulanacağına, hangisinin hastanız için en iyisi olduğuna damar cerrahınız muayene ve yapılan tetkikler sonucunda hastanızla görüşerek karar verecektir.

AV Fistül işlemi öncesi herhangi bir tetkik yaptırmam gerekli mi?

Damar cerrahınız yaptığı muayene sonrası gerekli görürse bazı tetkikler isteyebilir.

Ultrason genellikle ilk başvurulan tetkiktir. Girişimsel olmadığı, işlem süresi kısa olduğu için tercih edilir. Ultrason ile damar erişimi için kullanılması planlanan bölgedeki damarlar çap uygunluğu, darlık, tıkanıklık, kan akımı yönünden değerlendirilebilir. Cerrahi işlem öncesi damarların haritalandırılması yapılabilir.

Venografi ile ultrason ile yeterli değerlendirme yapılamayan ya da daha detaylı incelenmesi gereken toplar damarlar değerlendirilir. Özellikle daha önce AV açılmış fakat yeterli akım sağlanamayan hastalarda faydalı olabilir. Kısa sürede yapılabilir fakat ultrasondan farklı olarak invaziv bir işlemdir ve görüntüleme için kontrast madde kullanımı gereklidir.

Venografi işlemi ayrıca Bilgisayarlı Tomografi veya Manyetik Rezonans Görüntüleme yoluyla da  yapılabilir.

Tüm bu görüntüleme yöntemlerinde amaç damar erişimin sağlanacağı yer ve uygulanacak tetkik için hastaya uygun yöntemi seçmek ve etkin hemodiyaliz gerçeleştirmek için uzun özmürlü yeterli akıma sahip bir damar erişimini sağlamaktır.

 Damar erşimi işlemleri için hastane yatışı gerekli midir?

Genellikle bu işlemler lokal anestezi altında yatış gerektirmeden günlük cerrahi işlem olarak gerçekleştirilmektedir. Damar cerrahının gerekli gördüğü bazı durumlarda farklı aneztezi yöntemlerine de ihtiyaç duyulabilir.

AV fistül açılması sonrası kolumda bir titreşim hissi meydana geldi, bu normal mi?

İşlem sonrası damar erişimi sağlanan uzuvda “tril” adı verilen bir titreşim hissi meydana gelir. Bu yapılan işleme bağlı oluşan yeni kan akımından kaynaklanmaktadır.

Damar erişimi işlemden ne kadar sonra hemodiyaliz için kullanılabilir?

Hangi yöntem ile damar erişim sağlandığı bu konuda temel belirleyicidir. Aynı gün kullanılabileceği gibi (kateter, çeşitli greftli fistüller) yaklaşık 1 ay kadar beklenmesi gereken durumlar (fistül) da olabilir. Damar cerrahınız işlem öncesi ve sonrasında yapılan muayeneler sonucunda bu konuda sizi bilgilendirecektir.